Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

Пулăттăм эпĕ çап-çутă хĕвел

Халăх чунне.

Тертле чунне ăшăтма.

Пулăттăм эпĕ турă пек вăйлă

Хам чĕлхене,

Тăван чĕлхене упрама.

Шăпчăк юрри-

Саркайăк юрри-

Юратнă чĕлхе,

Шăнкăр-шăнкăр шыв пек,

Ăшă çил сасси пек-

Аннеçĕм чĕлхи,

Чăвашăн чĕлхи.

Ăсатăр, тăвансем,

Эсир ăсатăр

Хамăр çĕртен-шывран,

Ай, тухиччен.

Хамăр та çĕршывран

Тухнă çĕрте

Шăнкăртатса выртать

Ай, юханшыв.

Шăнкăртатса выртать,

Ай, сулхăн шыв,

Выртса ĕçрĕм, аннеçĕм,

Эп куркасăр.

Ăшăм та каннине

Пĕлнĕ пулсан,

Татах та ĕçес-мĕн

Сулхăн шывне.

Пуçăм çухаласса

Пĕлнĕ пулсан,

Татах калаçас-мĕн

Тăвансемпе.

Татах калаçас-мĕн

Тăвансемпе

Чĕлхе çинчи сăмахсем

Ай, пĕтиччен.

Чĕлхи çинчи сăмахсем

Ай, пĕтиччен,

Пуçра пур хуйхă та,

Ай, сӳниччен.

Кайăк тытассăм килет,

Тĕкне татассăм килет.

Ял аван мар,

Шыв тутлă мар,

Киле каяссăм килет.

Кайăп ĕнтĕ,

Кайăп ĕнтĕ,

Кайăп ĕнтĕ ялăртан

Саркайăкăн чĕппи пулса,

Шыв та ĕçмĕп çырмăртан.

Чăнлăх сывă ĕмĕрех... Этем йăхĕ йăл илсе аталану çулĕпе утăмланă кунсенчех вăл çынсемшĕн тĕнчере пулнă шанчăклă хунтă, тĕрлĕ ыйту тупсăмне тĕрĕслĕхе пуç тайса тупма-хурма пулăшнă. Этемлĕхĕн кун-çулĕ, халăхсен ăраскалĕ чăнлăх тавра çаврăнатъ, пурăнăç урапине вăл малалла кустарать.

Çак çĕр çинчи пĕтĕм ĕç унпа тăрать çыхăнса: çавă шутра тискерлĕх, вăрçă-харçă, синкерлĕх, суя чăнлăх çуратса хур кăтартать тĕнчене. Тепĕр чухне, пăхăсăн, ырă тĕллев палăртсах çуя хываççĕ тамăка, нуша кӳреç халăха. Çавăнпала пурнăçра чăнлăх сăнне уйăрма, ун тупсăмне ăнланма, ăша хывса йышăнма çирĕп тăнпа ăс кирлĕ, чăнлăх тени ялăнах ырăпала çыхăнса пархатарлăх палăртать, ун тĕллевĕ пурнăçра пулмасть урлă та пирлĕ, тĕрĕслĕхĕн хăвачё хуть хăçан та пит вирлĕ!

Çут тĕнчере пурăнан кашни этем хыççăнах вăл пурнăçран кзйсассăн юлать тăрса ячĕ çех - ун ĕçĕсен сумĕ çех! Ырă ĕçсен пайне те, усал ĕçсен лавне те этем илет хăйĕнле - Чăнлăх умне тăратма, тивĕçлипе суд тума.

Чăнлăх пирĕн пурнăçа тăрать витĕр çутатса: мĕн пĕчĕкрен пуçласа ватта çитсе кукăрăлса-пĕкĕрĕлсе ӳкиччен курăмлăрах ĕçсене пĕтĕмпех тăрать курса. Эппин, хамăр пурнăçра, иртен-пыран кун-çулра усал ĕçрен аякра ялан пулма тăрăшар, ырă ĕçсен çӳпçине май пур таран тултарар, Чăнлăх умне тӳр чунпа пырса тăма пултарар!

Тăванран та тăван эс, хаçатăм,

Юратса ал паратăп сана!

Кун-çулра телей, сывлăх сунатăп,

Иксĕлми ирĕклĕх — сассуна.

Халиччен мухтава тивĕç пулнă

Яту сан янраса илтĕнет.

Яланах курăнатăн ятуллă,

Сăн-питӳ кăмăла илĕртет.

Шурăмпуç шуралса çĕкленет-и—

Сар хĕвел тухасса ирĕлсе!

Хĕвел пек сана хапăл кĕтетĕп

Кил умне çуталса килессе.

Тăван çĕр, Чăваш Ен те, Çĕршывăм

Уçăлать-и умра сарăлса —

Пурте халăх чун-чĕришĕн çывăх,

Вуласа савăнмашкăн ансат.

Камăн вăй-халĕнчен сăрхăнать вăл

Çавăн чухлĕ ăс-хакăл, тивлет?

Пĕрлехи ушкăнра çуралать вăй,

Чи хĕрӳллĕ хĕмпе çеç хĕрет.

Самана юрлăхне парăнмастăн,

Çемйӳнте - Турă панă хăват.

Çирĕппĕн, шанăçа çухатмасăр

Эс утатăн "Хыпарçăм", хаçат!

Раççей-аннемĕр! Аслă сăвăç

Миçе ӳстертĕн юп курса?

Ĕмĕрлĕхе вĕсем çул хыврĕç

Кашни хăйне йĕр хăварса.

Ума тухса тăрать Есенин,

Çĕршыв мухтавĕ, куç кĕрет

Тĕтре яр-уçăлчĕ ял çийĕн,

Хумханчĕ тырă уй-хирте!

Кăвак тӳпе сан куçу евĕр,

Сап-сар ыраш - чат çӳçӳ пек...

Хăçан çав евĕклĕ яш ĕмĕр

Иртсе çухалчĕ чуппипе?

Эппин, иртни халь чун-чĕрешĕн

Асра çеç юлчĕ. Çут тĕнче

Ытла ир, вăхăтсăр мĕскершĕн

Сана уйăрчĕ хăйĕнчен?

Тăван çĕршывсăр урăх саншăн

Пулман хакли те çывăххи.

Пĕр унăн туртăмĕ - çут шанчăк

Сана сунатчĕ кун çути.

Раççей ирĕкĕпе çĕршывшăн

Сассу, чăн, юхрĕ шăранса!

Кама-ха ал парар сан хыççăн

Поэзи çӳл тӳпинчен пăхсан?

Тулли, хĕрӳллĕ çут талант,

Çак çут çанталăк пек виçесĕр

Мухтавлă сăвăç çак самант

Аçта кайса çухалтăн эсĕ?

Каллех, ак, килтĕн куç умнех

Хĕвел пек çуттăн, чун пек çывăх.

Анчах çăвар уçса чёнме

Малалла

Ĕненӳсĕр çутăлăх çук, çутăлăхсăр малаш çук. Ĕненӳ хĕвел пулса чуна тăрать ăшăтса, ăна вăй-хăват парса. Этем йăхĕн кун-çулĕ аваллăхри кунранах ĕненӳпе çыхăннă, ытти тĕрлĕ ăслăлăх аталаннă евĕрех çак сăваплă пĕлӳ те хăйĕн çулĕ-тĕлĕпе çут тĕнчене сарăлнă.

Ĕненӳ кунĕ-çулĕ тĕрлĕ тертпе пĕр килнĕ, мĕн авалтан пуçласах вăйсăр, сусăр-чăлаха хăйĕн хӳттине илсе тĕрĕслĕхе пуç таян Турра чунран парăннă ыр çынсене "хĕстернĕ", чылай чухне, ах анчах, асап кӳрсе кĕлернĕ.

Этем ывăл-хĕрĕсен çылăхĕсен тиевне кăшт та пулин чакарма, этем ăсне тĕнчере ыр еннелле савăрма Турă хăй Вĕрентĕвне, тĕрлĕ хăватсем пăрса тĕнче анлăхне сарма савнă ывăлне янă, çветтуй сывлăш вăйĕпе çутă тĕнче кăтартнă. Этем ывăлĕ пулса çын хушшинче пурăнса Христос тӳпе ăслайне кĕртнĕ харсăр чунсене. Ырра шанса пурăнма, пĕрне-пĕри пулăшма, ватăпала вăйсăра уйрăмах хисеп тума, мăн кăмăлланса кайса хăвна асла хурасран, мăнтăрпала иртĕхсе янавара тухасран, атте-анне çăкрипе этем шутне кĕнине - вунă чан халал пилне - асра тытма вĕрентнĕ, ĕненӳпе пурăнсан вилĕм çынна нихăçан çĕнес çуккине систернĕ. Тĕрĕслĕхе сарнăшăн хăйне мĕскер кĕтнине пĕлсе тăрсах куçа-куç пит хурлăхлă шăпипе тивĕçлипе тĕл пулса чăн ĕненӳре иртен таса пурнăç тĕнчере усал, тискер вилĕмрен вăйлине çирĕплетнĕ, виç кун иртсен чĕрĕлсе уçлăх

Малалла

Килсе çитрĕ кĕркунне...

Йывăç пахчи çаралать.

Типсе кайнă çулçисене

Çил вĕçтерсе вылятать.

Асап килсен, хĕн килсен,

Шухăшласа ларатăп:

Çамрăк вăхăт, ыр вăхăт,

Ăçта эсĕ çухалтăн?

Çамрăк кунсем, ыр кунсем

Иртсе кайрĕç тĕлĕк пек.

Асап, хĕн-хур халĕ пур,

Килчĕç хура пĕлĕт пек.